گذشته ات را رها کن! 

جمله ای کلیشه ای و ناموثر

این مقاله، قسمت دوم از مبحث کوچینگ و مدیریت زمان است. در مقاله‌ی قبل درباره‌ی شناخت شش جهت‌گیری زمانی و تعادل دیدگاه زمانی صحبت کردیم. اشتباهی که افراد انجام می دهند این است که چون غالب جلسه ی کوچینگ به زمان حال و آینده می پردازد،  به طور کامل گذشته را ناموثر می دانند و یا یک سوال تکراری ((تجربه ی مثبتتان در گذشته ات چیست؟)) می پرسند. در حالی که گذشته چه به صورت منفی و چه به صورت مثبت در ذهن فرد وجود دارد و داشتن ابزارهای مناسب کوچینگ برای استخراج موهبت از گذشته برای کمک به زمان حال و آینده مراجعین بسیار کاربردیست. بنابراین هر یک از ما به عنوان کوچ لازم است مراقب سوگیری صفر و یک باشیم و هنگام مواجهه با هر یک از شش جهت زمانی، از موهبت آن‌ها به طور متعادل استفاده کنیم .

۱- کوچینگ و گذشته منفی
موارد منفی که در گذشته رخ داده است و می‌تواند به منابع رشد و شکوفایی تبدیل شود.

از دست دادن فرصت یا اشتباهاتی که باعث حسرت و پشیمانی در مراجع شده‌اند را می‌توان با همدلی و سؤالات انعکاسی  به پله‌ای برای رشد تبدیل کرد.(این مورد برای تمامی گذشته‌های منفی مراجع کاربردی نیست و لازم است به عنوان کوچ بر اساس بستر، شرایط، احساسات مراجع، سبک فکری او، زمان و غیره، ابزار مناسب را انتخاب کنید).

برخی از سؤالات انعکاسی بر پشیمانی و حسرت Questions reflecting on regret:

میتوان گفت که حسرت به معنای افسوس و تأسف برای اتفاقات یا فرصت‌هایی است که از دست رفته‌اند. این احساس معمولاً به دلیل اینکه فرد فکر می‌کند چیزی که مهم بوده و یا شانسی خوب را از دست داده است، به وجود می‌آید.

 پشیمانی به معنای احساس تأسف برای کارهای نادرستی که انجام داده ایم و یا تصمیم‌های اشتباهی است که گرفته ایم. حسرت بابت از دست دادن های ناشی از انجام ندادن و انفعال و اجتناب است در حالی که  پشیمانی بابت انجام اقدام ها یا تصمیمات اشتباه است. سوالات زیر  برای انعکاس به پشیمانی و حسرت کمک کننده است.
• بابت چه چیزی پشیونی؟
• میتونی اون رو توصیف کنی؟ ( هدف این سؤال، وضوح و شفاف‌سازی به جای کلی گوییست مثل پیشمانی از یک اتفاق/ یک تصمیم یا... )
• چه عواملی باعث شد که اون تصمیم رو بگیری؟ یا اون کار رو انجام بدی؟ (هدف این سؤال، کاوش عوامل مؤثر و دخیل در تصمیم‌گیری فرد مانند بستر context، احساسات، افکار، باورهایی مانند نظر دیگران، نیازها و انگیزه‌ی فرد از آن تصمیم در آن زمان است. )
•  چه انتظاری از خودت در آن زمان داشتی؟ (کاوش نوع انتظار فرد از خودش و بررسی تله‌ی مقایسه خود با گذشته)
• اگه به گذشته برگردی، چه کار‌هایی رو متفاوت انجام می‌دی؟
• این پشمیونی چه قدرتی رو می‌تونه الان بهت بده؟ (موارد کمی در دنیا وجود دارند که بد مطلق باشند و غالب تجربیات افراد، تلفیقی از سیاه و سفید هستند، به همین دلیل با تغییر نگرش و کاوش یادگیری‌هایی که از این پشمیانی به دست می‌آید و تفکر خلاق، پشیمانی و حسرت میتواند تبدیل به منابع ارزشمندی برای رشد شوند. مانند افزایش خرد و تعقل).
• این پشیمونی چه تأثیری بر اولویت‌ها و باور‌های امروز تو گذاشته است؟ (کاوش اثر پیشیمانی بر تغییر نگرش، اولویت‌بندی‌های مهم زندگی، باور امروز فرد. گاهی پشیمانی و حسرت می‌توانند به عنوان کاتالیزور رشد و نیروی استمرار فرد اثر کند، (این مورد مرتبط با رشد و تلاش متعادل در زندگیست نه زندگی تک بعدی برای جبران گذشته و فراموش کردن سایر ابعاد زندگی).
• این پشیمونی روی رابطه‌ی امروز تو با خودت چه اثری گذاشته است؟ (این سؤال بسیار مهم است و کیفیت رابطه‌ی فرد با خود را در اکنون بررسی می‌کند. تغییر اصیل مانند برگ‌های درختیست که ریشه‌های آن، ارتباط مؤثر با خود است).
• اگه بخوای به خودت در گذشتته، همدلی کنی چی می‌گی؟
• از این پشیمونی چه استفاده‌ای برای بهبود تصمیمات آینده‌ات خواهی کرد؟
• چه اقدام جدیدی رو می‌تونی بر اساس این بازتاب به پشیونی هات طراحی کنی؟ (تبدیل بینش و یادگیری جدید به اقدام).

پورتفولیوی احساسات مثبت:

فرض کنید کوچی(مراجع) به دنبال احساس مثبت خاصی هست. بطور مثال می‌خواهد به جای احساس پشیمانی، احساس قدرت را تجربه کند. پورتفولیوی احساسات مثبت برای هر احساس کمک‌کننده است. کوچ با کمک سؤالاتی مانند سؤالات زیر می‌تواند به این امر کمک کند.

• میتوانم از تو دعوت کنم که  زندگیت را مرور کنی و آخرین باری که آن احساس را تجربه کردی (احساسی که مراجع دوست دارد بیشتر تجربه کند)، توصیف کنی؟

• آن موقع چه چیزی باعث ایجاد آن احساس در تو شد؟

• کجا چنین احساسی را تجربه کردی؟

•آن موقع، در حال انجام چه کاری بودی؟

• آن موقع چه اتفاقی افتاد؟

• دیگر چه چیز‌ها یا لحظاتی، تو را به یاد آن احساس می اندازد؟

• همین الان کاری چه می‌توانی انجام دهی که مقداری از آن احساس را تجربه کنی؟

فردریکسون Fredrickson نیز سؤالات بیشتری را برای تسهیل تجربه ی احساسات خاص پیشنهاد می‌کند، به عنوان مثال:
• چه زمانی همه چیز طبق انتظارت و حتی بهتر از اوچه که انتظار داشتی، پیش رفت؟ (شادی)
• آخرین دفعه‌ای که می‌خواستی بابت دریافت لطف، از کسی تشکر ویژه‌ای کنی، کی بود؟ (قدردانی)
• چه زمانی احساس رضایت درونی عمیقی رو تجربه کردی؟ (آرامش و صفا serenity)
• وقتی وارد کتابفروشی میشی یا مجله ی مورد علاقه ات رو میخری، اولین چیزی که بهش توجه میکنی چیه؟ (کنجکاوی)
• چه زمانی، در مواجهه با اتفاقات بد، باور به آمدن تغییرات خوب داشتی؟ (امید)
• چه چیزی باعث می‌شه سرت رو بالا بگیری؟ (غرور)
• چه چیزی باعث می‌شه حس سرگرم‌کننده بودن داشته باشی؟ (تفریحی)
• چه زمانی به فضیلت حقیقی انسانی برخورد کرده‌ای؟ (الهام بخش)
• چه زمانی در روابطتان احساس صمیمیت، امنیت و شوق و اعتماد داشتید؟ (عشق)

چالش حسرت و پشیمانی regret

هنگامی که افراد در حسرت و پشیمانی خود گیر می‌کنند نمی‌توانند  نمی‌توانند خود را ببخشند و  پشیمانی و حسرتشان را ر‌ها کنند. برای تسهیل مسیر و همراهی مراجع درتبدیل کردن حسرت و پشیمانی به یک پله برای رشد، کوچ می‌تواند سؤالاتی مانند زیر بپرسد. (توجه کنید که کیس‌های شدید افراد به تخصص دیگر مانند روانشناس نیاز دارد).

• به طور واقع بینانه، آیا در آن زمان ممکن بود بفهمی انتخابی که انجام می‌دهی، اشتباه است؟

• چه دلیل موجهی در آن زمان باعث شد که تو آن انتخاب را انجام دهی؟ (تسهیل بخشش خود)

• چه چیزی را از این تجربه میتوانی یاد بگیری که به زمان اکنونت کمک کند؟

• به فردی که در موقعیت مشابه با گذشته تو است چه نصیحتی می‌کنی؟ (یادگیری از تجربیات)

• اگر در آینده دوباره در چنین موقعیت مشابهی قرار بگیری از چه طریقی آن را تشخیص می‌دهی؟ ( از چه طریقی متوجه می‌شوی که این موقعیت، مشابه یا تکرار موقعیت در گذشته‌ات هست؟

• از چه طریقی میتوانی این پشیمانی  را به موهبت در آینده تبدیل کنی؟

گذشته مثبت

گذشته مثبت باعث تسهیل تعامل در فعالیت‌های معنادار و ایجاد ریشه‌های قدرتمند در افراد می‌شود. گذشته مثبت به حال خوب و بهزیستی کمک می‌کند. به طور معمول، اگر افراد گذشته ی مثبت توجهی نداشته باشند،  تمرکز خود را به طور بیش از حد بر زمان آینده و کسب اهداف و یا تمرکز بیش از حد  بر زمان حال (حال لذت گرا) میگذارند. کوچ میتواند (در صورت تمایل مراجعین) با سؤالات زیر مسیر تقویت  گذشته مثبت را تسهیل کند.
چه چیز‌هایی از گذشته لبخند روی لبت میاره؟
 به یاد ماندنی‌ترین خاطرات مثبتی که به ذهنت میاد چیست؟
چه اتفاقاتی در گذشته منفی بوده اما امروز بابت رخ دادن آن‌ها رضایت داری؟
با کدوم یک از افرادی که در گذشته ات بوده دوست داری امروز در ارتباط باشی؟
چه احساسی درباره سنت‌ها داری؟
چه سنت منحصر به فرد و  مخصوص  به خود را داری؟

و غیره.

سخن پایانی

این مقاله به زمان گذشته ی مثبت و منفی برای ارتقا تعادل دیدگاه زمانی پرداخت. در تعادل دیدگاه زمانی شمل شش زمان گذشته مثبت، منفی، حال لذت گرا، حال جبری، آینده مثبت و آینده منفی است. برای محور زمانی گذشته، تعادل زمانی به معنای حذف گذشته منفی، یا فقط گذشته ی مثبت نیست. بلکه ایجاد تعادل از طریق بازتاب به گذشته با کمک سوالات انعکاسی، ایجاد فرصت  یادگیری از گذشته ی منفی برای استفاده در حال و آینده، همدلی و شفقت ورزشی با خود بابت حسرت و پشیمانی ها و بهبود رابطه ی فرد با خود، اتصال با گذشته ی مثبت به منظور تقویت ریشه های افراد و بهزیستی well-being آن هاست.

منبع: 

مقاله کوچینگ و پرسپکتیو زمانی